Cododd Dr William Price gywilydd ar bobl Llantrisant drwy fynd ar deithiau cerdded hir yn hollol noeth.
Mae'r math o dai sy'n gysylltiedig â Chwm Rhondda yn herio disgyrchiant a rheolau persbectif.
Craig y Ddinas, sef y graig fawr ym mhen gogledd-orllewinol Rhondda Cynon Taf, yw lle mae trysor cudd wedi'i gladdu, ac mae'n cael ei warchod gan farchogion sy'n cysgu yn siambr y trysor ers canrifoedd lawer.
Ym mynwent Llanwynno, ar ben y mynydd, mae bedd y rhedwr chwedlonol, Guto Nyth Brân.
Ar gopa gwyntog Mynydd Maendy (i'r de o dref Tonyrefail) mae siambr gladdu sydd, yn ôl pob sôn, yn fedd y pennaeth a ddaeth i gael ei alw'n y Brenin Arthur.
Llyn y Forwyn, yn nhref Glynrhedynog, yw cartref y ddewines, Nelferch, a briododd ddyn meidrol.
Clogfaen rhewlifol o Oes yr Iâ yw'r Maen Chwyf ('The Rocking Stones').
Myths and Legends, Taffs Well, Grey Lady