Ym mis Medi 2021, cymeradwyodd y Cabinet Orchymyn Diogelu Mannau Cyhoeddus newydd mewn perthynas ag Alcohol ar gyfer RhCT i ddisodli'r Gorchymyn presennol a ddaeth i rym yn 2018 ac a fu ar waith ers 3 blynedd.
Mae'r Gorchymyn yn dynodi pob rhan o Rondda Cynon Taf yn Barth Yfed a Reolir er mwyn rhoi pwerau i Swyddogion Awdurdodedig reoli ymddygiad gwrthgymdeithasol sy'n gysylltiedig ag alcohol ar draws y Fwrdeistref Sirol, gyda 2 'Parth Dynodedig Dim Alcohol' yng nghanol trefi Aberdâr a Phontypridd.
Mae 'parth dim alcohol' Aberdâr yn cynnwys canol y dref, safle Sobell a'i gaeau chwarae (yr Ynys), Gorsaf Drenau Aberdâr a Maes Parcio Pwll Glo'r Gadlys. Mae'r parth ym Mhontypridd yn cynnwys canol y dref, Parc Coffa Ynysangharad, yr orsaf drenau a'r orsaf fysiau. Mae'r parthau yma hefyd yn berthnasol i'r defnydd o sylweddau meddwol, nid dim ond alcohol.
Cafodd y Gorchymyn ei gyflwyno am gyfnod o dair blynedd yn y lle cyntaf, a chaiff ei orfodi ar y cyd gan y Cyngor a Heddlu De Cymru. Mae modd felly i Swyddogion Awdurdodedig fynnu bod person yn ildio'r alcohol sydd yn ei feddiant, a rhoi'r gorau i yfed os ydyn nhw'n achosi, neu'n debygol o achosi, ymddygiad gwrthgymdeithasol. Y gosb uchaf am beidio â chydymffurfio yw £100.
Meddai'r Cynghorydd Rhys Lewis, Aelod o Gabinet Cyngor Rhondda Cynon Taf ar faterion Cymunedau Cadarn, Llesiant a Gwasanaethau Diwylliannol:
“Cafodd y Gorchymyn Diogelu Mannau Cyhoeddus ei gyflwyno tair blynedd yn ôl i fynd i’r afael ag ymddygiad gwrthgymdeithasol sy’n gysylltiedig ag alcohol, gyda rheolau penodol yn targedu Canol Trefi Aberdâr a Phontypridd. Mae'r Gorchymyn yn bwriadu cyfrannu at sicrhau bod canol ein trefi a'n cymunedau ehangach yn lleoedd cyfeillgar a chroesawgar.
“Fel yr amlinellwyd yn adroddiad y Cabinet, mae’r Gorchymyn yn arf defnyddiol i fynd i’r afael â phroblemau cymhleth megis ymddygiad gwrthgymdeithasol sy’n gysylltiedig ag alcohol, ac mae gan y Cyngor gysylltiadau cryf sydd wedi'u hen sefydlu â Heddlu De Cymru ac asiantaethau cymorth eraill wrth ymateb i faterion o’r fath. Mae Carfan Diogelwch y Cyhoedd RhCT hefyd yn cynnal trafodaethau gyda phartneriaid i ddatblygu proses adrodd symlach fel ei bod yn haws i'r cyhoedd roi gwybod am achosion o yfed ar y stryd. Mae hwn yn flaenoriaeth, er mwyn rhoi mwy o hyder i bobl sy'n rhoi gwybod am ddigwyddiadau o'r fath.
“Mae ffigurau’n dangos bod canol trefi Aberdâr a Phontypridd wedi parhau â’r cyfraddau uchaf o ymddygiad gwrthgymdeithasol sy’n gysylltiedig ag alcohol rhwng 2017/18 a 2020/21, hyd yn oed yn ystod cyfnod y Gorchymyn presennol. Mae hyn yn awgrymu bod cadw'r Gorchymyn yn parhau i fod yn bwysig ar hyn o bryd. Mae'n bwysig nodi hefyd fod mwyafrif helaeth yr unigolion a ddaeth i gysylltiad â swyddog awdurdodedig dros y tair blynedd diwethaf wedi cydymffurfio â’r cais i roi’r gorau i yfed.
“Ar ôl ystyried yr adborth o’r ymgynghoriad, y data diweddaraf yn ymwneud ag ymddygiad gwrthgymdeithasol sy’n gysylltiedig ag alcohol, a’r cynigion i ymestyn parth Pontypridd i dair ardal arall, mae Aelodau’r Cabinet wedi cytuno ar yr holl argymhellion gan Swyddogion sydd wedi'u hamlinellu yn yr adroddiad. Felly bydd y Gorchymyn Diogelu Mannau Cyhoeddus yn cael ei roi ar waith dros y tair blynedd nesaf, o fis Hydref 2021.”