Genedigaethau cofrestru

Os cafodd y babi ei eni yn ardal Rhondda Cynon Taf, gallwch chi gofrestru’r enedigaeth yn unrhyw un o’r swyddfeydd ar waelod y dudalen. Unwaith y bydd yr holl waith papur mewn trefn, bydd y Cofrestrydd yn rhoi tystysgrif geni fyr i chi am ddim fydd yn cynnwys enw llawn a chyfenw, y dyddiad geni a’r ardal lle cafodd y babi ei eni.

Os fydd angen copi llawn o’r dystysgrif geni arnoch chi adeg y cofrestru, sy’n cynnwys enwau llawn y rhieni, dywedwch wrth y Cofrestrydd. Bydd copi llawn o’r dystysgrif geni yn costio £11.00 fesul copi.

Os nad oes modd i chi fynd i un i’r swyddfeydd lleol isod, gallwch chi fynd i unrhyw Swyddfa Gofrestru yng Nghymru neu Loegr i lenwi’r gwaith papur a’i lofnodi. Yna bydd tystysgrifau’n cael eu hanfon atoch chi yn ddiweddarach.

Sylwer: er mwyn lleihau amser aros, mae gan y rhan fwyaf o swyddfeydd yng Nghymru a Lloegr system trefnu apwyntiad. 

Ffoniwch er mwyn gwneud apwyntiad cyn mynd i’r swyddfa.

Babi sydd wedi ei eni tu allan i ardal Rhondda Cynon Taf

Os cafodd eich plentyn ei eni tu allan i ardal Rhondda Cynon Taf gallwch chi wneud un o’r canlynol:

• Ewch i Swyddfa Gofrestru’r ardal ble cafodd eich plentyn ei eni, a llofnodwch y gofrestr. Byddwch chi’n cael tystysgrif yn y fan a’r lle
• Llenwch y gwaith papur a’i arwyddo mewn unrhyw Swyddfa Gofrestru yng Nghymru neu Loegr. Bydd yr wybodaeth yn cael ei anfon i ardal yr enedigaeth ac yn cael ei ysgrifennu ar y gofrestr heb eich bod chi’n bresennol. Bydd tystysgrifau’n cael eu hanfon atoch chi.

Erbyn pryd mae’n rhaid i fi gofrestru’r enedigaeth?

Yn ôl y gyfraith, mae’n rhaid i enedigaeth babi gael ei gofrestru o fewn 42 diwrnod o ddyddiad y geni.

Bydd yn rhaid i chi wneud apwyntiad, sydd fel arfer yn para tua 20 i 30 munud, felly cysylltwch â’ch Swyddfa Gofrestru leol cyn mynd i gofrestru.

Cysylltwch â’ch Swyddfa Gofrestru Leol am ragor o wybodaeth.

Pwy sydd â hawl i gofrestru’r enedigaeth?

Os yw rhieni’r plentyn yn briod â’i gilydd adeg yr enedigaeth, gall unrhyw un o’r rhieni gofrestru’r enedigaeth.

Os nad yw’r rhieni’n briod â’i gilydd adeg yr enedigaeth, mae modd cofnodi manylion y tad os bydd y ddau riant yn cofrestru gyda’i gilydd. Os nad yw hyn yn bosibl, ffoniwch eich Swyddfa Gofrestru leol am gyngor.

Os na fyddwch chi’n nodi manylion y tad adeg y cofrestru, mae’n bosibl y bydd modd i chi wneud hyn ar ddyddiad arall. Cysylltwch â’ch Swyddfa Gofrestru leol am ragor o wybodaeth.

Cyfrifoldeb Rhiant

Ar 1af Rhagfyr 2003, cafodd y gyfraith ei newid. Erbyn hyn, mae’n haws i dadau di-briod gael hawliau ‘Cyfrifoldeb Rhiant’ cyfartal ar gyfer eu plant.

Os fyddwch chi â ‘Chyfrifoldeb Rhiant’ dros eich plentyn, bydd gyda chi hawliau a chyfrifoldebau cyfreithiol pwysig. Heb hyn, fydd gyda chi ddim hawl i fod yn rhan o benderfyniadau fel ble fydd y plentyn yn byw, addysg y plentyn, ei grefydd neu driniaeth feddygol. Os fydd gyda chi gyfrifoldeb rhiant, bydd y gyfraith yn eich trin chi fel rhiant y plentyn, a bydd gyda chi gyfrifoldeb cyfartal am fagu’r plentyn.

Mae mamau a thadau priod yn cael yr hawliau yma’n awtomatig. Ond os nad ydych chi’n briod â mam eich babi chi, fyddwch chi ddim yn cael cyfrifoldeb rhiant yn awtomatig.

Cyn i’r gyfraith gael ei newid, dim ond tair ffordd o gael cyfrifoldeb rhiant oedd – priodi mam y plentyn, llofnodi cytundeb swyddogol fam, neu gael gorchymyn llys. Mae dal yn bosibl defnyddio’r ffyrdd yma i gael cyfrifoldeb rhiant, mae’n bosibl y dylech chi feddwl am hyn os oes gyda chi blant eraill.

Ydych chi angen help i wneud penderfyniadau?

Mae gan  Parentline Plus linell gymorth am ddim. Gallwch chi drafod yr holl opsiynau a gofyn am gyngor. Rhowch ganiad iddyn nhw ar 0808 800 222 neu ffôn testun 0800 783 6783.

Pa wybodaeth fydd yn rhaid i fi ei rhoi i’r cofrestrydd?

Gwybodaeth am y babi

• Dyddiad a lleoliad genedigaeth y babi (os yw’r babi’n efail, yn dripled ac ati, bydd rhaid cofnodi amser genedigaeth pob babi)
• Rhyw'r babi
• Enw(au) cyntaf a Chyfenw y bwriedir eu defnyddio wrth fagu’r plentyn.

Gwybodaeth am y tad (os yw’r manylion i’w cofnodi ar y gofrestr)

• Enw(au) cyntaf a Chyfenw (gan gynnwys unrhyw enwau eraill mae’n cael ei adnabod ganddyn nhw)
• Dyddiad geni
• Lleoliad y geni
• Swydd adeg geni’r plentyn, neu os nad yw’n gweithio adeg y geni, ei swydd ddiwethaf
• Cyfeiriad adeg genedigaeth y babi

Gwybodaeth am y fam

• Enw(au) cyntaf a Chyfenw (gan gynnwys unrhyw enwau eraill mae hi’n cael ei adnabod ganddyn nhw)
• Dyddiad geni
• Lleoliad y geni
• Cyfeiriad adeg genedigaeth y babi
• Swydd adeg geni’r plentyn (os yw’r fam wedi bod yn gweithio ar unrhyw adeg cyn yr enedigaeth, gellir nodi ei swydd)
• Dyddiad y briodas (os yw’n berthnasol)
• Nifer o blant sydd ganddi’n barod

Sylwer: mae’n bwysig iawn bod yr wybodaeth fydd yn cael; ei nodi ar y gofrestr yn gywir. Bydd cywiro unrhyw gamgymeriadau yn broses anodd iawn. Gwnewch yn siŵr felly eich bod chi’n siŵr bod yr wybodaeth yn gywir cyn i chi lofnodi.

Pa ddogfennau sydd eu hangen arna i?

Bydd y Cofrestrydd yn cael gwybod gan yr Awdurdod Iechyd Lleol am bob genedigaeth yn Rhondda Cynon Taf, felly does dim rhaid i chi ddod ag unrhyw ddogfennau gyda chi pan fyddwch chi’n dod i gofrestru’r plentyn. Fodd bynnag, weithiau mae’n helpu ni os byddwch chi’n dod â Phapurau Rhyddhau o’r Ysbyty gyda chi.

Pa dystysgrifau bydd y Cofrestrydd yn eu rhoi i ni?

Unwaith y bydd y cofrestrydd wedi cwblhau’r cofrestru byddwch chi’n cael tystysgrif geni fyr am ddim fydd yn cynnwys enw’r babi, ei ddyddiad geni ac ardal yr enedigaeth.

Mae’n bosibl y bydd rhai cyrff yn gofyn i chi ddarparu COPI LLAWN o’r dystysgrif geni. Gallwch chi hefyd brynu tystysgrifau llawn, sy’n cynnwys manylion y rhieni, adeg y cofrestru am £11.00 fesul tystysgrif.

Y gyfraith sy’n penderfynu ar gost y dystysgrif a bydd y pris yn cael ystyried yn flynyddol.

Faint mae’n costio?

Mae cofrestru genedigaeth yn rhad ac am ddim.

Beth yw Copi Ardystiedig?

Mae copi ardystiedig (o dystysgrif geni, marwolaeth neu briodas) yn gopi union o’r hyn sydd wedi’i nodi yn y Gofrestr. Y Cofrestrydd sy’n cyhoeddi copïau ardystiedig, a dylai copi ardystiedig gael ei ddefnyddio fel tystiolaeth ac at bwrpas cyfreithiol.

Mae tystysgrifau geni, marwolaeth a phriodas yn cael eu hargraffu ar bapur dyfrnod ac maen nhw’n ddarostyngedig i Hawlfreintiau’r Goron ©. Mae hyn yn golygu bod dim hawl eu llungopïo.

Cofrestru’n ddwyieithog

Os hoffech chi drafod cofrestru genedigaeth yn Saesneg ac yn Gymraeg, dylech chi drafod hyn gyda’r cofrestrydd pan fyddwch chi’n ffonio i drefnu apwyntiad.

Cymorth arbennig

Os dydych chi ddim yn siarad Saesneg fel iaith gyntaf, ac yr hoffech chi gael cymorth gyda’r cofrestru, gofynnwch i ffrind neu berthynas fynd gyda chi i’r swyddfa gofrestru.

Cofiwch, mae’n rhaid i chi fod yna i gofrestru’r enedigaeth. Chewch chi ddim gofyn i berthynas neu ffrind gofrestru’r enedigaeth yn eich lle.

Os oes angen rhagor o gymorth arnoch chi, dylech chi drafod eich anghenion gyda’r cofrestrydd pan fyddwch chi’n ffonio i drefnu apwyntiad.

Os bydd un o’r rhieni, neu’r ddau ohonyn nhw, ddim yn Brydeinig

Os bydd un o’r rhieni, neu’r ddau ohonyn nhw, DDIM yn Brydeinig, dylech chi gysylltu â’r Llysgenhadaeth neu’r Conswl perthnasol yn y wlad yma ar ôl i chi gofrestru’r enedigaeth.

Os oes gyda chi unrhyw gwestiynau am Genedligrwydd Prydeinig i blentyn, dylech chi gysylltu â’r Swyddfa Gartref:

Rhagor o wybodaeth

Os hoffech chi wybodaeth/cyngor am gofrestru genedigaeth, cysylltwch â’ch Swyddfa Gofrestru leol ym Mhontypridd ar (01443) 494024. Bydd ein staff cyfeillgar yn hapus i’ch helpu chi. Neu, ewch i wefan y Swyddfa Gofrestru Gyffredinol:  www.gro.gov.uk.

Canllawiau cyffredinol yw’r wybodaeth sydd ar y tudalennau yma – dyw hi ddim yn esboniad llawn o’r Gyfraith gyfredol ar Enedigaethau.

I lenwi holiadur bodlonrwydd cwsmeriaid,  cliciwch ar y ddolen