Cefndir
Pasiodd Llywodraeth Cymru 'Gorchymyn Ffyrdd Cyfyngedig (Terfyn Cyflymder 20 mya) (Cymru) 2022' ar 13 Chwefror 2022. Felly, roedd yn ofynnol i bob Cyngor yng Nghymru roi’r fenter hon gan Lywodraeth Cymru ar waith o 17 Medi 2023, a chyflawnwyd hyn yn llwyddiannus gan Gyngor Rhondda Cynon Taf ochr yn ochr â phob Awdurdod Lleol arall yng Nghymru.
Cafodd y broses o gyflwyno'r ddeddfwriaeth yma effaith fawr ar rwydwaith priffyrdd yr awdurdod lleol. Cafodd terfyn cyflymder y rhan fwyaf o'n ffyrdd cyfyngedig ei leihau o 30mya i 20mya (os oes goleuadau stryd ar y ffordd).
Canllawiau diwygiedig ar gyfer eithriadau
Yn dilyn ymateb a dadl gref gan y cyhoedd, roedd Llywodraeth Cymru yn parhau i ymrwymo i'r Terfyn Cyflymder Diofyn o 20mya ond yn cydnabod yr angen am broses rhoi canllawiau ar waith wedi'i thargedu er mwyn pennu eithriadau lle gall terfyn cyflymder rhai ffyrdd aros yn 30mya.
Mae canllawiau diwygiedig wedi cael eu datblygu ar y cyd ers hynny, ac erbyn hyn yn darparu canllawiau i'r Awdurdodau Lleol eu dilyn, er mwyn sicrhau dull systematig ar gyfer y dyfodol.
Adolygiad Llywodraeth Cymru a 'chyfnod gwrando'
Gyda'r canllawiau newydd ar waith, gofynnodd Llywodraeth Cymru i bob Awdurdod Lleol adolygu'r terfynau cyflymder 20mya yn eu hardaloedd, gan ddarparu cyllid ychwanegol i gasglu gwybodaeth a dechrau adolygu unrhyw geisiadau a gafodd eu derbyn. Rydyn ni wedi:
- Casglu Gwybodaeth - Mapio pob cais yn ddaearyddol i weld pa lwybrau y mae angen eu hadolygu gyntaf, yn seiliedig ar nifer y ceisiadau a dderbyniwyd.
- Adolygu a llunio argymhellion - Adolygu pob llwybr, ystyried ffactorau fel amser teithio, y newid yng nghyflymder cerbydau, hanes gwrthdrawiadau, a rhagor cyn llunio argymhelliad er mwyn i’r Cyngor ei drafod.
Yn ystod ‘cyfnod gwrando’ yn yr haf 2024, derbyniodd y Cyngor 313 o geisiadau gan drigolion i adolygu terfynau cyflymder. Cafodd yr holl adborth ei gasglu a'i gyfuno, gan arwain at bennu 87 o ffyrdd i fod yn destun proses adolygu.
Ym mis Chwefror a mis Mawrth 2025, cynhaliodd swyddogion asesiadau rhagarweiniol a gwaith casglu data a oedd yn berthnasol i'r canllawiau newydd – ar amseroedd teithio, cyflymder cerbydau, data gwrthdrawiadau, amgylcheddau ffyrdd a llif traffig. Cafodd panel adolygu gyfarfod ar 21 Mawrth, 2025, i drafod pob un o'r lleoliadau'n fanwl.
Ar ba gam ydyn ni ar hyn o bryd?
Mae'r panel adolygu wedi dod i'r casgliad y bydd 26 ffordd yn cael eu cyflwyno i'w hystyried, mewn perthynas â newid y terfyn cyflymder o 20mya i 30mya. Cafodd y rhain eu cynnwys mewn adroddiad i'r Pwyllgor Craffu - Materion yr Hinsawdd, Gwasanaethau Rheng Flaen a Ffyniant ar 17 Gorffennaf 2025.
Bydd y rhestr o 26 ffordd yn destun ymgynghoriad cyhoeddus statudol i dderbyn barn ac adborth ar y cynigion. Bydd y Cyngor yn darparu manylion maes o law.
Byddai amserlen i weithredu'r newidiadau yn cynnwys cyhoeddi'r Gorchymyn Rheoleiddio Traffig a'r Hysbysiad Cyhoeddus perthnasol, a chael cymeradwyaeth ffurfiol, erbyn mis Rhagfyr 2025. Yna, gallai gwaith ar y safle i roi'r newidiadau ar waith ddechrau ym mis Mawrth 2026.
Eitemau Newyddion