Mae'r Cyngor wedi sicrhau cyllid sylweddol gan Lywodraeth Cymru tuag at gynllun lliniaru llifogydd mawr gwerth £1.4 miliwn yn Heol Glenbói, a fydd yn gwella'r orsaf bwmpio bresennol ac yn lleihau'r perygl llifogydd yn fawr yn y gymuned.
Mae Llywodraeth Cymru wedi cadarnhau’n ddiweddar ei bod wedi cymeradwyo’r cynllun, i gynyddu’n sylweddol faint o ddŵr wyneb y mae’r orsaf bwmpio yn Heol Glenbói yn gallu ei bwmpio. Mae’r orsaf wedi’i dylunio i bwmpio dŵr wyneb a llifoedd trostir yn yr ardal leol. Y bwriad yw rhoi gwytnwch hirdymor i'r gymuned.
Mae disgwyl y bydd gwaith ymchwilio pellach yn cael ei gynnal ddiwedd yr hydref, cyn y brif raglen adeiladu y mae disgwyl iddi ddechrau ym mis Ionawr.
Mae'r cynllun yn elwa o fuddsoddiad gwerth £1.4 miliwn, gyda chyfraniad o 85% gan Raglen Gyfalaf Rheoli Perygl Llifogydd ac Erydu Arfordirol Llywodraeth Cymru. Mae'r cyllid sy'n weddill yn dod gan Raglen Gyfalaf y Cyngor 2022/23 ar gyfer y Priffyrdd, Trafnidiaeth a Chynlluniau Strategol.
Mae'r Cyngor wedi penodi Lewis Civil Engineering Ltd i gyflawni'r cynllun, a bydd y contractwr yn ymgysylltu â'r gymuned cyn cynnal y gwaith ymchwilio tir sydd i ddod, a thrwy gydol y prif gynllun sy'n dechrau yn gynnar yn 2023.
Mae sawl agwedd ar y gwaith paratoi eisoes wedi’u cwblhau yn Heol Glenbói wrth baratoi ar gyfer y cynllun, gan gynnwys gwaith gwella helaeth i bibellau dŵr wyneb, arllwysfa pwmp newydd a dargyfeiriadau BT Openreach yn gynharach eleni. Mae mesurau i reoli perygl llifogydd y safle ar waith o hyd a byddan nhw'n parhau yn eu lle drwy gydol y cynllun. Mae'r rhain yn cynnwys uned pwmp wrth gefn ar y safle, ac archwiliadau ychwanegol i'r seilwaith lliniaru llifogydd presennol.
Meddai'r Cynghorydd Andrew Morgan OBE, Arweinydd Cyngor Rhondda Cynon Taf ac Aelod o'r Cabinet ar faterion Isadeiledd a Buddsoddi: “Rwy’n falch bod y Cyngor wedi sicrhau gwerth dros £1.2 miliwn o gyllid allanol i helpu i gyflawni’r cynllun gwerth £1.4 miliwn yma, ac yn croesawu cefnogaeth barhaus Llywodraeth Cymru i ddarparu cyllid ar draws raglenni amrywiol i ategu gwaith sylweddol y Cyngor o ran lliniaru llifogydd ac atgyweirio wedi stormydd ledled y Fwrdeistref Sirol.
“Mae gan Heol Glenbói hanes o lifogydd, gan gynnwys llifogydd y tu mewn i eiddo lleol yn ddiweddar yn ystod Storm Dennis. Mae'r cynllun sydd ar ddod wedi'i gynllunio i gyflwyno gorsaf bwmpio dŵr wyneb well sydd â'r modd i ddelio â llifoedd dŵr sy'n mynd i mewn i'r pwynt isel o fewn y ffordd. O ganlyniad i hyn, bydd y cynllun yn lleihau’r llif i’r cwlfer presennol i lawr yr afon, sy’n ardal sydd â risg uchel o lifogydd yn ystod cyfnodau o law trwm.
“Mae gwella’r gallu i wrthsefyll llifogydd yn Rhondda Cynon Taf yn parhau i fod yn flaenoriaeth i’r Cyngor, a chafodd gwerth £12 miliwn ei wario ar wella seilwaith a gwerth £15 miliwn ar waith atgyweirio wedi stormydd yn y blynyddoedd diwethaf. Yn y flwyddyn ariannol bresennol (2022/23), mae dros £6.4 miliwn wedi'i sicrhau gan Lywodraeth Cymru ar gyfer gwaith atgyweirio pellach sy'n gysylltiedig â Storm Dennis, yn ogystal ag oddeutu £3.9 miliwn ar gyfer gwaith lliniaru llifogydd ar draws y rhaglen Rheoli Perygl Llifogydd ac Erydu Arfordirol a'r rhaglen Grant Gwaith ar Raddfa Fach. Mae'r Cyngor hefyd wedi derbyn £400,000 i ddatblygu 10 cynllun Ffyrdd Cydnerth pellach.
“Bydd cynllun Heol Glenbói yn dilyn gwaith lliniaru llifogydd pwysig a ddechreuodd yn yr haf eleni, gan gynnwys cynllun Pen Uchaf Teras Bronallt yn Abercwmboi ym mis Mehefin, a cham un o Gynllun Lliniaru Llifogydd Treorci o fis Gorffennaf. Cafodd gwaith gwella sylweddol i gwlferi ar yr A4061 Ffordd y Rhigos ei gwblhau o dan y rhaglen Ffyrdd Cydnerth ym mis Awst, ac mae gwaith yn mynd rhagddo ar hyn o bryd yn y Drenewydd, ac yn Stryd Dunraven a Stryd Abertonllwyd yn Nhreherbert.
“Bydd trigolion yn sylwi bod cam nesaf y gwaith yn dechrau yn ardal Glenbói ddiwedd yr hydref eleni, pan fydd y contractwr penodedig yn dechrau cynnal gwaith ymchwilio tir cychwynnol. Yn dilyn hyn, bydd gwaith y prif gynllun yn dechrau yn y Flwyddyn Newydd. Bydd rhagor o wybodaeth am y trefniadau gwaith o ddydd i ddydd ac unrhyw darfu ar y gymuned leol yn cael ei rhannu cyn i’r gwaith ddechrau.”
Meddai Julie James, Gweinidog Newid Hinsawdd Llywodraeth Cymru: “Wrth i’r hinsawdd newid rydyn ni'n delio â thywydd sy'n dod yn fwyfwy anrhagweladwy drwy gydol y flwyddyn, sy’n cynyddu’r perygl o lifogydd. Mae pobl yng nghymuned Glenbói yn effro iawn i hyn yn dilyn Storm Dennis yn 2020 a achosodd gryn ddifrod ar gyfer nifer o bobl.
“Rwy’n falch felly o fod wedi gallu cefnogi Cyngor Rhondda Cynon Taf gyda gwerth £1.2 miliwn o gyllid o’n Rhaglen Rheoli Perygl Llifogydd ac Erydu Arfordirol i adeiladu gorsaf bwmpio ar Heol Glenbói er mwyn lliniaru llifogydd mewn 24 eiddo.
“Mae lleihau’r risg i gartrefi a busnesau yn wyneb llifogydd amlach a mwy difrifol yn hollbwysig, ac rydw i’n gobeithio y bydd y mesurau yma'n helpu i dawelu meddyliau'r bobl yn yr ardal dan sylw."
Wedi ei bostio ar 06/10/22