Skip to main content

Ffermydd sydd ar agor i'r cyhoedd: canllawiau iechyd i ymwelwyr

Efallai bod yr ysgolion ar gau dros yr haf, ond mae Cyngor Rhondda Cynon Taf yn annog rhieni, cynhalwyr a phlant i olchi eu dwylo wrth ymweld ag atyniadau lle mae anifeiliaid yn bresennol er mwyn atal parasitiaid rhag lledaenu. 

Wrth i wyliau’r haf ddechrau, bydd mwy a mwy o bobl yn teithio i atyniadau lleol i ddiddanu’r plant dros y 6 wythnos nesaf. Mae hyn hefyd yn golygu y bydd heintiau, feirysau a pharasitiaid yn debygol o fanteisio ar y cyfle i deithio hefyd!   

Mae'r Cyngor yn cynghori pawb sy'n ymweld â ffermydd, ac achlysuron ac atyniadau eraill lle mae anifeiliaid yn bresennol, i olchi eu dwylo'n drylwyr ar ôl dod i gysylltiad ag anifeiliaid. Mae hyn yn sgil sawl adroddiad o ddolur rhydd, yn bennaf mewn plant, sy'n gysylltiedig â Cryptosporidium, sef parasit sy'n cael ei ledaenu gan anifeiliaid. 

Mae Cryptosporidium yn lledaenu trwy ddod i gysylltiad ag anifeiliaid sydd wedi'u heintio, yn enwedig ŵyn, geifr bach, lloi, a da byw eraill, yn ogystal ag arwynebau, gwellt a dŵr wedi'i halogi. 

Cyngor hylendid allweddol:

  • Golchwch eich dwylo'n iawn: Defnyddiwch ddŵr cynnes, sebon hylif, a sychu'ch dwylo mewn ffordd hylan (tywelion papur, sychwyr aer). Dydy hylif diheintio dwylo ddim yn effeithiol yn erbyn Cryptosporidium
  • Ceisiwch osgoi bwyta neu yfed o gwmpas anifeiliaid: Peidiwch â bwyta nac yfed wrth gyffwrdd ag anifeiliaid. Golchwch eich dwylo cyn bwyta. Rhowch fwyd sydd wedi'i ollwng ar y llawr mewn bin
  • Goruchwylio plant: Gwnewch yn siŵr bod plant yn golchi eu dwylo'n iawn ac yn osgoi cyffwrdd â'u hwyneb neu roi eu bysedd yn eu ceg
  • Gofal i fenywod beichiog: Dylai menywod beichiog osgoi dod i gysylltiad ag anifeiliaid gan fod y risg heintio'n uwch
  • Cofiwch lanhau esgidiau a chadeiriau gwthio: Dylech chi wneud hyn cyn gadael y fferm

Dylai ymwelwyr hefyd fod yn ofalus o ardaloedd awyr agored a allai fod wedi'u halogi fel byrddau picnic neu strwythurau chwarae. 

Meddai'r Cynghorydd Bob Harris, Aelod o'r Cabinet ar faterion Iechyd y Cyhoedd a Chymunedau:

“Wrth i’r ysgolion gau, rydyn ni’n gwybod y bydd y rhai ifanc y tu allan yn cael hwyl, ac mae hynny’n wych. Y cwbl rydyn ni’n ei ofyn yw bod pawb yn dilyn y canllawiau o ran hylendid dwylo da fel bod modd i ni i gyd gadw’n ddiogel a mwynhau’r 6 wythnos. Chwaraewch yn ddiogel – golchwch eich dwylo!

Rhaid i berchnogion ffermydd lynu wrth y canllawiau iechyd a diogelwch newydd (Saesneg yn unig) ar gyfer atyniadau lle mae'r cyhoedd yn dod i gysylltiad ag anifeiliaid. 

Ffynonellau heintio eraill:

  • Yfed llaeth neu ddŵr heb ei drin 
  • Dod i gysylltiad â phobl wedi'u heintio neu fwyd wedi'i halogi 
  • Dŵr pwll nofio wedi'i heintio 

Arwyddion a symptomau haint:

  • Dolur rhydd 
  • Poen yn y stumog      
  • Chwydu 
  • Gwres uchel 
  • Colli pwysau 

Fel arfer mae symptomau'n ymddangos o fewn 5 i 7 diwrnod ac yn para hyd at 2 wythnos. 

Camau i atal heintio:

  • Golchwch eich dwylo'n drylwyr ar ôl defnyddio'r toiled neu ddod i gysylltiad ag anifeiliaid
  • Peidiwch ag yfed llaeth neu ddŵr heb ei drin
  • Dilynwch holl ganllawiau diogelwch a hylendid y fferm
  • Dylai unigolion sydd wedi'u heintio aros gartref nes bod y symptomau'n diflannu

Golchi dwylo – Gair i Gall:

  1. Dydy hylif diheintio dwylo ag alcohol ynddo ddim yn effeithiol yn erbyn Cryptosporidium. Golchi dwylo â dŵr poeth a sebon yw'r ffordd fwyaf effeithiol o sicrhau hylendid dwylo da. 
  1. Gwlychwch eich dwylo gyda dŵr cynnes. 
  1. Rhowch sebon ar eich dwylo a'u sgwrio am 20 eiliad, gan drin pob rhan o'r dwylo. 
  1. Golchwch eich dwylo a'u sychu gyda thywel glân neu sychwr aer. 

Am ragor o wybodaeth am olchi dwylo, ewch i How to wash your hands - GIG (www.nhs.uk) (Saesneg yn unig). 

Pryd i geisio cyngor meddygol:

Os byddwch chi'n datblygu symptomau fel dolur rhydd (yn enwedig gyda gwaed neu ddŵr ynddo fe), gwres, neu symptomau tebyg i ffliw ar ôl dod i gysylltiad ag anifeiliaid, ewch i weld eich meddyg teulu. Rhowch wybod i'ch gweithle neu'ch ysgol am bolisïau eithrio posibl. 

Os byddwch chi neu'ch plentyn yn cael eich heintio, dylech chi:

  • golchi'r holl ddillad brwnt, dillad gwely a thywelion ar y tymheredd poethaf posibl yn y peiriant golchi 
  • gwnewch yn siŵr bod gyda phawb eu tywel eu hunain a dydyn nhw ddim yn defnyddio tywel unrhyw un arall 
  • ewch ati i lanhau seddi a phowlenni toiledau, handlenni fflysio, tapiau a sinciau golchi dwylo ar ôl eu defnyddio gyda glanedydd a dŵr poeth, ac yna diheintydd cyffredinol 
  • peidiwch â mynd i nofio na mynd â'ch plentyn i nofio tra'n dioddef o ddolur rhydd, nac am bythefnos ar ôl i'r dolur rhydd stopio 
  • peidiwch â pharatoi bwyd i bobl eraill nes eich bod chi wedi bod yn rhydd o symptomau am o leiaf 48 awr 

Am ragor o gyngor ac arweiniad, cysylltwch â:

Carfan Bwyd ac Iechyd a Diogelwch
Cyngor Bwrdeistref Sirol Rhondda Cynon Taf
Ffôn: 01443 744283
E-bost: bwyd.iechydadiogelwch@rctcbc.gov.uk

Cadwch lygad ar yr wybodaeth ddiweddaraf, dilyn rhagofalon hylendid, a helpu i atal lledaeniad Cryptosporidium. 

Wedi ei bostio ar 06/08/2025